Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność to proces, który pozwala na pełne przejęcie nieruchomości przez jej dotychczasowego użytkownika. To zmiana, która może przynosić korzyści, takie jak większa swoboda w zarządzaniu majątkiem i uniezależnienie od organów publicznych. Kwestia nie jest szczególnie skomplikowana, jednak sprawne przejście przez formalności wymaga znajomości najważniejszych aktów prawnych.
Omawiana zmiana wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty przekształceniowej. Jej wysokość zazwyczaj odpowiada sumie opłat rocznych, które obowiązywałyby przez 20 lat od dnia przekształcenia. W niektórych przypadkach można jednak skorzystać z bonifikaty. Dla przykładu – w przypadku gruntów państwowych, jeżeli opłata zostanie uiszczona jednorazowo w ciągu roku od przekształcenia, można liczyć na 60% bonifikaty. Warto postarać się o spłacenie należności w tym okresie, ponieważ z każdym kolejnym rokiem ulga zmniejsza się o 10 punktów procentowych. Jeżeli jednak wnioskodawca nie ma takiej możliwości, prawo umożliwia rozłożenie opłaty przekształceniowej na raty.
Możliwe jest również uzyskanie bonifikaty w wysokości nawet 90%. Tak duża ulga przysługuje osobom, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym, osobom posiadającym status członka rodziny wielodzietnej, inwalidom wojennym i wojskowym, kombatantom i ofiarom represji wojennych oraz powojennych, a także małoletnim, u których stwierdzono ciężkie upośledzenie lub nieuleczalną chorobę w okresie prenatalnym. Udzielenie bonifikaty oraz jej wysokość są decyzjami organów rozpatrujących wnioski. Jeżeli wnioskodawca ma wątpliwości dotyczące przyznanej ulgi, może wystąpić o ponowne przeliczenie bonifikaty. Aby zwiększyć swoje szanse na uzyskanie pożądanych korzyści, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy. Samodzielne przejście przez proces przekształcenia i związane z nim formalności jest możliwe, jednak może być niełatwe z uwagi na niuanse prawne.
30 sierpnia 2023 roku weszła w życie ustawa, mówiąca o likwidacji użytkowania wieczystego. Akt zakłada, że do końca 2025 roku użytkowanie wieczyste gruntów, na których znajdują się budynku mieszkalne lub inne określone nieruchomości, zostanie automatycznie przekształcone w prawo własności. Wówczas nie ma konieczności składania wniosków. Fakt przekształcenia jest potwierdzany zaświadczeniami wydawanymi przez określone organy.
W przypadku gruntów o innym przeznaczeniu, na przykład komercyjnym, możliwe jest przekształcenie na wniosek użytkownika. Ustawa wprowadziła również możliwość przekształcania użytkowania wieczystego w prawo własności przez firmy. Czas na podjęcie tych działań był jednak ograniczony – przedsiębiorstwa chcące załatwić tę sprawę musiały złożyć wniosek oraz uiścić opłatę przekształceniową w ciągu roku od dnia, gdy ustawa weszła w życie. W przypadku podmiotów, które nie zdążyły tego zrobić, trzeba liczyć się z tym, że procedura może być bardziej skomplikowana i wymagać specjalnego postępowania administracyjnego.
Podsumowując, to, czy konieczny jest wniosek i jak wygląda załatwianie procedury, zależy od rodzaju nieruchomości oraz jej przeznaczenia. Dla gruntów mieszkalnych obecnie cały proces jest uproszczony, w przypadku gruntów innego rodzaju nadal mogą być konieczne działania ze strony użytkownika wieczystego. Decydując się na tę zmianę, warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, który zna prawo nieruchomości i będzie w stanie udzielić niezbędnej pomocy.
Kwestia przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności jest regulowana przez ustawę z 20 lipca 2018 roku oraz jej późniejsze nowelizacje. Wprowadzono w niej przepisy umożliwiające automatyczne przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów mieszkalnych od 1 stycznia 2019 roku. Akty prawne z 2023 roku doprecyzowują kwestie związane z opłatami, bonifikatami oraz szczegółowymi warunkami dla nieruchomości nietypowych, takich jak zabytki czy tereny, na których prowadzona jest działalność gospodarcza.
Obecnie aby otrzymać zaświadczenie o automatycznym przekształceniu, nie trzeba wypełniać wniosków. Potwierdzenia są wydawane automatycznie przez urzędy miasta lub gminy właściwe dla lokalizacji nieruchomości. Wraz z zaświadczeniem użytkownik otrzymuje informację o wysokości opłaty przekształceniowej. Złożenie wniosku jest natomiast konieczne w momencie, gdy właściciel chce skorzystać z bonifikaty.
